Η Μαρία Δαμανάκη είναι Ελληνίδα πολιτικός, πρόεδρος του κόμματος του Συνασπισμού από το 1991 έως το 1993 και αργότερα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ. Το 2010 διορίστηκε Ελληνίδα επίτροπος της Ε.Ε. αρμόδια για Θέματα Ναυτιλίας και Αλιείας. Γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης το 1952. Σπούδασε χημικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, λαμβάνοντας ενεργό μέρος στην εξέγερση του Νοεμβρίου 1973 ως "φωνή" του σταθμού των φοιτητών του Πολυτεχνείου. Με την καταστολή της εξέγερσης συνελήφθη από τη χούντα, βασανίστηκε και φυλακίστηκε μεταξύ Νοεμβρίου 1973- Ιουλίου 1974. Ανάμεσα στο 1977 και το 1993 εκλέχθηκε αδιαλείπτως βουλευτής σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, στην Β΄ Περιφέρεια Αθηνών, πρώτα με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και μετά με τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου. Κατά την πρώτη της εκλογή, το 1977, σε ηλικία 25 ετών, αποτέλεσε το νεότερο μέλος στην ιστορία της Ελληνικής Βουλής. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της Βουλής μεταξύ 1986-1990 (πρώτη γυναίκα σ' αυτή τη θέση). Το 1991 εκλέχθηκε πρόεδρος του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, πρώτη γυναίκα πρόεδρος πολιτικού κόμματος στην Ελλάδα, θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1993, μετά την αποτυχία του κόμματος να μπει στη Βουλή, καθώς δεν συγκέντρωσε το 3% των ψήφων στις γενικές εκλογές. Διετέλεσε υποψήφια για τον Δήμο Αθηναίων, το 1994, με τον Συνασπισμό, και το 1998 με την υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού. Ηττήθηκε όμως από τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, υποψήφιο της Νέας Δημοκρατίας, και τέθηκε επικεφαλής της δημοτικής αντιπολίτευσης. Το 2000 επανεξελέγη βουλευτής Αθηνών με τον Συνασπισμό. Διαφώνησε, όμως, με τις θέσεις του κόμματός της στο θέμα της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ. Το 2003 παραιτήθηκε από τον ΣΥΝ και από τη βουλευτική της έδρα. Μετά την εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αποφάσισε να συνεργαστεί μαζί του και εξελέγη βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, διαδοχικά, το 2004, το 2007 και το 2009. Διετέλεσε μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, υπεύθυνη για την Παιδεία (2004-2006), τις Κοινωνικές Υποθέσεις (2006-2007) και τον Πολιτισμό (2008-2009). Επίσης, διετέλεσε επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ στις Επιτροπές Κοινωνικών Υποθέσεων, Παιδείας, Πολιτισμού και Περιβάλλοντος. Το 2010 διορίστηκε Ελληνίδα επίτροπος στην Ε.Ε., αρμόδια για θέματα Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας. Είναι διαζευγμένη και έχει αποκτήσει τρία παιδιά: τον Θοδωρή και την Ελένη με τον δημοσιογράφο Δημήτρη Δανίκα, και τη Μαριάννα με τον ηθοποιό Γιώργο Κιμούλη.