Με άνεμο κακό

Αλγέρι, Σεπτέμβριος του 1972. Ένας άνεμος κακός, που έρχεται από τη Σαχάρα, καλύπτει με κόκκινη άμμο την πόλη. Σε ένα βιβλιοπωλείο, ο Σαΐντ, διάσημος συγγραφέας, παρουσιάζει το πολυσυζητημένο βιβλίο του, «το μεγαλύτερο αλγερινό μυθιστόρημα». Εκθέτει την πλοκή: οι διασταυρούμενες ζωές ανθρώπων, που κατάγονται από το ίδιο χωριό, καθώς παρασύρονται στη δίνη των γεγονότων της σύγχρονης Αλγερίας.
Η Λεϊλά και ο Ταρέκ, παιδικοί φίλοι του συγγραφέα, όταν συνειδητοποιούν ότι, εν αγνοία τους, χρησιμοποιήθηκαν από τον Σαΐντ ως πρωταγωνιστές του βιβλίου του, νιώθουν τις ζωές τους κατεστραμμένες, λεηλατημένες. Τότε η συγγραφέας παίρνει τη σκυτάλη, για να αφηγηθεί και να αποκαταστήσει την αληθινή, τη μη μυθιστορηματική, ζωή του Ταρέκ και της Λεϊλά.
Αρχές της δεκαετίας του 1920: Τρία παιδιά μεγαλώνουν μαζί σ’ ένα χωριό της Ανατολικής Αλγερίας. Η Λεϊλά, και τα δύο αγόρια που είναι παράφορα ερωτευμένα μαζί της: ο Ταρέκ, λιγομίλητος, μελαχρινός, γλυκός και συνεσταλμένος, που προορίζεται για βοσκός, και ο Σαΐντ, άριστος χειριστής της αραβικής γλώσσας, από πιο ευκατάστατη οικογένεια, ανοιχτόχρωμος, που προετοιμάζεται να φύγει στην Τυνησία για σπουδές και κάνει όνειρα για το μέλλον. Η Λεϊλά, που η οικογένειά της την παντρεύει πολύ νέα και παρά τη θέλησή της, βρίσκει το κουράγιο να εγκαταλείψει τον άντρα της και επιστρέφει στο πατρικό της μαζί με τον γιο της, προκαλώντας τη γενική αποδοκιμασία. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στέλνει τα δύο αγόρια στο μέτωπο. Ο Σαΐντ θα γίνει, αργότερα, επιτυχημένος συγγραφέας. Ο Ταρέκ επιστρέφει στο χωριό, παντρεύεται τη Λεϊλά και υιοθετεί τον γιο της. Θα αποκτήσουν μαζί τέσσερα κορίτσια. Ο Ταρέκ θα πάρει μέρος στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Αλγερίας, θα εργαστεί στα γυρίσματα της ταινίας του Τζίλο Ποντεκόρβο Η μάχη του Αλγερίου, θα δουλέψει σε εργοστάσιο στη Γαλλία, θα βρει δουλειά σε μια υπέροχη βίλα στην Ιταλία, με πολύ σημαντικά έργα ελληνορωμαϊκής τέχνης.
Η Λεϊλά μεγαλώνει τα παιδιά, κρατάει το σπίτι, περιμένει τον άντρα της –που επιστρέφει κάθε δύο χρόνια– και αγωνίζεται να μάθει γραφή και ανάγνωση.
Μετά, όμως, την έκδοση του μυθιστορήματος του Σαΐντ, ο Ταρέκ και η Λεϊλά θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και αυτόν τον «κακό άνεμο».
Η Καουτέρ Αντιμί δημιουργεί μια εντυπωσιακή τοιχογραφία της ιστορίας της Αλγερίας, από τη δεκαετία του 1920 μέχρι το καλοκαίρι του 1992: πρωταγωνιστούν η γαλλική αποικιοκρατία, ο αγώνας για την ανεξαρτησία, η ενίσχυση των ισλαμιστών και ο εμφύλιος πόλεμος.

***

Ο Ταρέκ και η Λεϊλά έζησαν. Όχι τη ζωή του «ονείρου» που επινόησε ο Σαΐντ, αλλά όλα τα υπόλοιπα. Ο Ταρέκ συλλέγει αντικείμενα, η Αντιμί τα διασκορπίζει –ένα λευκό μαντίλι και ένα γαλάζιο πέπλο, ένα βαλιτσάκι με αναμνηστικά–, επιτομή ενός έρωτα που δεν βρήκε ποτέ τις λέξεις για να εκφραστεί. Η συγγραφέας τις προσφέρει στον Ταρέκ, μέσω υπέροχων εσωτερικών μονολόγων, όπου εκείνος γίνεται ο ποιητής που τα τηλεγραφήματά του («είμαι καλά – ακολουθεί έμβασμα») δεν επέτρεπαν να αναδειχθεί. Οι πόλεμοι ανέτρεψαν τη ζωή της Λεϊλά και του Ταρέκ όσο και το βιβλίο του Σαΐντ, αυτά τα θανάσιμα αποκαλυπτήρια των «μικρών» τους υπάρξεων. Όχι και τόσο ασήμαντων, ωστόσο, αφού κατόρθωσαν να αντισταθούν σε όλους τους «κακούς ανέμους».
Le Monde

Η Καουτέρ Αντιμί χειρίζεται με επιδεξιότητα τη λεπτομέρεια, τον ελλειπτικό λόγο. Εξισορροπεί σε βαθμό τελειότητας τις πολιτικές και τις τραγικές διαστάσεις, τις ιστορίες και την Ιστορία.
Lire

Υπέροχη και συγκλονιστική περιγραφή της Αλγερίας του 20ού αιώνα. Η έντονη ομορφιά και η διακριτικότητα αυτού του μυθιστορήματος οφείλεται ίσως –πέρα από τα τοπία, τις σκηνές και τους χαρακτήρες, που αποδίδονται θεσπέσια– σε αυτά που δεν λέγονται μεταξύ τους, στη συνενοχή που χαρακτηρίζει τη σχέση του Ταρέκ και της Λεϊλά.
La Croix

Συναρπαστική σάγκα, την οποία διαπερνά ένας ευαίσθητος στοχασμός πάνω στη δύναμη των λέξεων και την ισχύ της γραφής – καταστροφικής και επανορθωτικής συνάμα.
Le Jour d’Algérie

Βιβλίο λεπταίσθητο, τρυφερό, συγκινητικό.
Culture Tops

***

Η Καουτέρ Αντιμί γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1986. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Αλγερίου. Γράφει στα γαλλικά. Από το 2008 ζει στο Παρίσι.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης το μυθιστόρημά της Τα πλούτη μας, το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο Renaudot των μαθητών λυκείου, το βραβείο Prix de Style και το βραβείο Beur FM Méditerranée, και είχε συμπεριληφθεί στις λίστες υποψηφιοτήτων για τα βραβεία Goncourt, Médicis, Renaudot και Interallié.
Το Με άνεμο κακό τιμήθηκε με το Βραβείο Φοιτητών France-Culture-Télérama και το βραβείο Montluc Résistance et Liberté.


Στο εξώφυλλο: Djamel Tatah «Les Femmes d'Alger»

• Επιμέλεια κειμένου: Άννα Μαραγκάκη