Μακριά κι αγαπημένοι

Το 1995 η Ένωση Διπλωματικών Σπουδών και Κατάρτισης (ADST) και ο οργανισμός επαγγελματιών του διπλωματικού σώματος DACOR δημιούργησαν την εκδοτική σειρά «Διπλωμάτες και Διπλωματία», με στόχο να αναδείξουν το έργο των Αμερικανών διπλωματών και τον ρόλο τους στην παγκόσμια ιστορία. Ο πρώην διπλωμάτης Ρίτσαρντ Τζάκσον επιμελείται μια αποκαλυπτική συλλογή από προφορικές ιστορίες Αμερικανών συναδέλφων του, που υπηρέτησαν στην Ελλάδα από το 1940 έως το 2020.

Το συναρπαστικό αυτό βιβλίο είναι το 75ο της σειράς και το τρίτο που μεταφράζεται στα ελληνικά· προηγήθηκαν το βιβλίο του Ρόμπερτ Κήλυ Η αμερικανική πρεσβεία και η κατάρρευση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, 1966-1969. Η μαρτυρία ενός διπλωμάτη, Πατάκης 2010, και το βιβλίο του Μοντήγκλ Στερνς Ανδρέας Παπανδρέου: Το αίνιγμα, Εστία 2021.

 Χάρη στον Ρίτσαρντ Τζάκσον και την ADST διαθέτουμε τώρα αυτή την πολύτιμη συλλογή με μαρτυρίες Αμερικανών διπλωματών που υπηρέτησαν στην Ελλάδα.

ΘΑΝΟΣ ΒΕΡΕΜΗΣ

Μου άρεσε η προσέγγιση του βιβλίου, που αφήνει τους Αμερικανούς διπλωμάτες να καταθέσουν τις αναμνήσεις τους· εκτίμησα επίσης τις παρεμβάσεις του επιμελητή. Η φωνή του Τζάκσον έχει βαρύτητα και βελτιώνει την αφήγηση.

 ΤΙΜ ΦΟΣΤΕΡ, τ. πρέσβης των ΗΠΑ

Ελπίδα μου είναι ότι τα πάθη, οι εντάσεις και οι έχθρες αυτών των ογδόντα χρόνων ίσως προβάλουν μετά την ανάγνωση του βιβλίου υπό νέο πρίσμα, κλονίζοντας τη συνηθισμένη εντύπωση περί αναντίρρητων ευθυνών και συνωμοσιών των ΗΠΑ σε βάρος της Ελλάδας. Οι αφηγήσεις που συγκεντρώνονται εδώ, κάποτε σκοπίμως χιουμοριστικές ή ανάλαφρες, κάνουν τον τόμο να μην προορίζεται αποκλειστικά για ακαδημαϊκούς και διπλωμάτες, αλλά για καθέναν και καθεμία που ενδιαφέρεται για το πώς έκαναν και ακόμα κάνουν διπλωματία μόνοι τους και μεταξύ τους οι Αμερικανοί και οι Έλληνες.

 ΡΙΤΣΑΡΝΤ Λ. ΤΖΑΚΣΟΝ

Εκείνη την εποχή παρείχαμε ακόμα τα 2/3 του ξένου συναλλάγματος που χρειαζόταν η χώρα. Το συνολικό ποσό του ξένου συναλλάγματος για την Ελλάδα ήταν τότε κάπου 400 εκατομμύρια δολάρια. Εμείς δίναμε τα 280 εκατομμύρια.

ΤΖΕΪΜΣ Κ. ΓΟΥΟΡΕΝ

Σχέδιο Μάρσαλ, Αθήνα (1948-1951)[DΚ1]

Το άλλο πρωί, πήγα να δω τον υπουργό Ντην Ρασκ για να τον ενημερώσω για τα γεγονότα. Με συμβούλεψε: «Κύριε Μπρούστερ, μην ταράζεστε τόσο: είναι το ενενηκοστό πρώτο μου πραξικόπημα». Εγώ του είπα: «Είναι διαφορετικά εδώ, στο λίκνο της δημοκρατίας».

ΧΕΡΜΠΕΡΤ ΝΤΑΝΙΕΛ ΜΠΡΟΥΣΤΕΡ

Επικεφαλής στο Γραφείο Ελληνικών Υποθέσεων στη Διεύθυνση Εγγύς Ανατολής, Ουάσινγκτον (1966-1969)

Είχαμε χάσει και τα τρία μέρη, και τους Έλληνες, και τους Τούρκους, και τους Κύπριους. Είχαμε φέρει τον θάνατο και τον όλεθρο στο νησί. Ο Κίσινγκερ είπε: «Παύεσαι από διευθυντής κυπριακών υποθέσεων», κι έτσι πήγα σπίτι μου.

ΤΟΜΑΣ ΜΠΟΪΓΙΑΤ

Διευθυντής Κυπριακών Υποθέσεων, Ουάσινγκτον (1971-1974)

Το γενικό προξενείο ήταν κάπως σαν παρατηρητήριο. Υπό μία άποψη, δεν διέφερε από τη δουλειά που είχα στο Βιετνάμ, όταν εκτελούσα μερικές φορές χρέη προξένου στη Χουέ, πάνω από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη.

 ΤΖΩΝ ΝΤ. ΝΕΓΚΡΟΠΟΝΤΕ

Γενικός Πρόξενος, Θεσσαλονίκη (1976-1977)

Θεωρούσα ότι παρ’ όλα τα λάθη και τις αποτυχίες της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, της κυβέρνησης Παπανδρέου δηλαδή, η Ελλάδα είχε για πρώτη φορά μια γνήσια μη κομμουνιστική αριστερά.

 ΜΟΝΤΗΓΚΛ ΣΤΕΡΝΣ

Πρέσβης, Αθήνα (1981-1985)

Υπέβαλα την παραίτησή μου από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 25 Φεβρουαρίου 2003, λόγω της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ. Ήμουν ο πρώτος από τους τρεις διπλωμάτες που το έκαναν.

 ΤΖΩΝ ΜΠΡΕΪΝΤΙ ΚΙΣΛΙΝΓΚ

Σύμβουλος Πολιτικών Υποθέσων (2000-2003)

Το σπουδαίο με το να είσαι Αμερικανός πρέσβης είναι ότι μπορείς να παίρνεις τηλέφωνο τις εταιρείες της λίστας Fortune 500 και να λες είμαι Αμερικανός πρέσβης, θέλω να δω τον πρόεδρό σας παρακαλώ. […] Πήγα και είδα τον Άλμπερτ Μπουρλά, τον πρόεδρο της Pfizer, πολύ πριν γίνει ο Άλμπερτ ο διασημότερος επικεφαλής φαρμακοβιομηχανίας στον κόσμο.

 ΤΖΕΦΡΙ ΠΑΪΑΤ

Πρέσβης, Αθήνα (2016-2022)