Ο Γιάννης Τόλιος γεννήθηκε στη Λαμπεία Ηλείας. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πειραιά, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Berkbeck College) και στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας. Είναι διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών (Ph.D.) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Μιλάει αγγλικά και ρωσικά. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Εργάστηκε ως ειδικός επιστήμονας - οικονομολόγος στη Διεύθυνση Μελετών και Προγραμματισμού της Αγροτικής Τράπεζας (ΑΤΕ), στο Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών (ΚΜΕ) και ως μετακλητός υπάλληλος στην ελληνική Βουλή. Την περίοδο της χούντας πήρε ενεργό μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα και για τη δράση του συνελήφθη, βασανίστηκε και φυλακίστηκε. Μετά τη Μεταπολίτευση συμμετείχε δραστήρια στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες. Εκλεγμένος για χρόνια στη Συνέλευση των Αντιπροσώπων του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, συμμετέχει στο Workshop των Ευρωπαίων Οικονομολόγων για μια Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη, στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αυτοδυναμίας Τροφίμων κ.α. Είναι συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων για οικονομικά και κοινωνικά θέματα.