Ο Ernst Jandl (1925-2000) γεννήθηκε στη Βιέννη, όπου και έζησε όλη του τη ζωή. Αμέσως μετά το γυμνάσιο, το 1943, τον πήραν στον πόλεμο· πιάστηκε αιχμάλωτος και επέστρεψε το 1946. Σπούδασε γερμανική και αγγλική φιλολογία και εργάστηκε ως φιλόλογος στη Βιέννη και στην Αγγλία. Από το 1952 άρχισε να δημοσιεύει πεζά και ποιήματα, δοκιμάζοντας τον εαυτό του τόσο σε παραδοσιακές όσο και σε σύγχρονες μορφές γραφής. Γίνεται ευρύτερα γνωστός με την κλασική συλλογή του "Laut und Luise", 1966 (="Μεγαλόφωνα και Λουίζα", μη μεταφράσιμος τίτλος που υπαινίσσεται παιγνιωδώς κάτι σαν "κραυγές και ψίθυροι", αφού το Luise [λουίζε] παραπέμπει ηχητικά στο leise [λάιζε]= χαμηλόφωνα). Τα άπαντά του εκδόθηκαν σε τρεις τόμους το 1990. Του απονεμήθηκαν υψηλές λογοτεχνικές διακρίσεις στη Γερμανία και στην Αυστρία. Απήγγειλλε ποιήματά του σε δημόσιες παρουσιάσεις με μοναδικό τρόπο και κυκλοφορούν ηχογραφήσεις τέτοιων αναγνώσεων.
Θεματικά, τα ποιήματά του καταγίνονται με την καθημερινή ανθρώπινη κωμωδία και τραγωδία, τον πόλεμο, την αγάπη, τη μεταφυσική, τη λαϊκή γλώσσα και σοφία, τη μουσική των ήχων και της γλώσσας. Καλύπτουν έτσι ένα ευρύτατο φάσμα μεταξύ λυρικής και διδακτικής ποίησης. Τεχνοτροπικά, κινούνται σε όλο το φάσμα μεταξύ αφηρημένων φωνητικών ποιημάτων και παραδοσιακής ρίμας. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις, υπάρχει κάτι που τα κάνει αναγνωρίσιμα δικά του: ένα μίγμα μεταξύ απροσδόκητου που προκύπτει από το τετριμμένο, ανθρώπινης συμπαράστασης στους αδύναμους, εφαρμοσμένης σημασίας του χιούμορ, συχνά πικρού, για σοβαρούς σκοπούς... Και κυρίως η γενεσιουργός σημασία της ζωντανής, προφορικής γλώσσας και του ήχου της στη σύλληψη και στην εκφορά της ποιητικής ιδέας. Το χιούμορ μαζί με το λογοπαίγνιο, που στηρίζονται στο ακριβές και αποστασιοποιημένο άκουσμα της γλώσσας, όπως μιλιέται -από τους λόγιους, τους γραφειοκράτες, τον λαό, τους παλιούς Βιεννέζους, τους τσεβδούς, τους αμόρφωτους, τους μετανάστες, κ.ο.κ. -, είναι συνυφασμένα με το μήνυμα του ποιήματος.
(Πάνος Τζώνος)
